Ik heb veel kennis en ervaring opgedaan met kleurmuziek. Omdat ik op internet geen overzicht hiervan vond, geef ik hier de belangrijkste informatie door: welke methodes en producten zijn er? Wat zijn de verschillen? Wie gebruiken kleurmuziek?
Welke producten zijn er?
- Kleurenleggers voor piano
- Kleurstickers voor piano, xylofoons, etc
- Kleurenleggers voor gitaar en ukelele
- Gekleurde snaren voor gitaar en ukelele
- Boeken met liedjes in kleurmuziek
- Instrumenten in kleuren
Welke methodes zijn er?
Er is helaas geen internationale standaard voor kleurmuziek. In Nederland zijn er 2 grote spelers:
- De Boomwhackerkleuren
- De Jostibandmethode
Ik werk hieronder eerst verschillende werkvormen uit met de boomwhackerkleuren. Daaronder staat nog informatie over andere methodes.
Als je moet beginnen met kleurmuziek, adviseer ik om de boomwhackerkleuren te gebruiken, omdat dat heel breed gebruikt wordt en er steeds meer producten voor beschikbaar komen.
Sommige muziekschrijfprogramma’s (zoals Sibelius en Musescore) hebben plug-ins om muziek ook in boomwhackerkleuren te noteren.
Boomwhackerkleuren
Sinds de boomwhackers ontwikkeld zijn in de USA, worden deze kleuren steeds meer gebruikt.
Er zijn instrumenten ontwikkeld in deze kleuren, zoals klankstaven en klokkenspelen.
Ook zijn er andere materialen ontwikkeld, zoals instrumentstickers, bladmuziek en meespeelvideo’s.
Voor meespeelvideo’s kun je vooral veel vinden op Mr G’s Boomwhackerchannel.
Op internet zijn er veel losse liedjes te vinden. Ik heb geen gebundeld boek gevonden. Let bij de liedjes op internet op de goede kleuren! De C moet rood zijn.
Er zijn wel boeken met vergelijkbare kleuren (zie beschrijving hieronder).
Hulpmiddelen voor groepsgebruik
Ik heb de volgende producten gemaakt voor gebruik met groepen.
– toonkaarten voor groepsgebruik
– akkoordkaarten voor groepsgebruik
Zoek een lied waar akkoorden boven de notenbalk staan. Het beste kun je liederen gebruiken met weinig akkoordwisselingen.
Steek de kaart omhoog en laat de groep de (bas)toon of het akkoord spelen met hun instrument.
Bekijk hier een voorbeeldles met het lied ‘Wij kikkertjes’.
Hulpmiddelen voor gitaar en ukelele
Als kinderen (maar ook volwassenen :-)) snel of met iets meer hulp een akkoord moeten kunnen spelen, gebruik ik een legger die ik met klittenband vastmaak. Deze kan gebruikt worden voor de 10 meest gebruikte akkoorden.
Ik heb de volgende producten gemaakt voor gitaar en ukelele:
– legger voor ukelele-akkoorden
– legger voor gitaarakkoorden
Op de foto zie je de legger voor ukelele.
Je ziet ook een ChordBuddy voor gitaar. Deze heeft 4 akkoorden, met niet dezelfde kleuren als de boomwhackers, maar dit is op te lossen met nagellak.
Helaas lijkt het erop dat de productie hiervan in de VS stil is komen te liggen, maar via via is er soms nog wel wat te vinden.
In deze video geef ik uitleg over de ChordBuddy, zodat je weet hoe het werkt en niet de verkeerde versie koopt.
De organisatie Toonzetters geeft ook veel informatie en kant-en-klare lessen.
Stickers met boomwhackerkleuren
Heb je muziekinstrumenten zonder kleuren? Dan kun je er stickers op plakken met de boomwhackerkleuren. Let op dat je de goede kleuren gebruikt. Ik adviseer chroma-notes stickers.
Theorie en liedjesboeken ongeveer gelijk aan de boomwhackerkleuren:
Al lang geleden waren mensen geïnteresseerd in welke kleur mensen associëren bij een bepaalde toon. O.a. Isaac Newton (1643-1727) heeft hier onderzoek naar gedaan. Uitgebreide informatie is te vinden op deze website.
De kleuren van Newton komen bijna overeen met de boomwhackers (donkergroen van de boomwhackers is blauw bij Newton).
De volgende boeken maken gebruik van deze kleuren en zijn goed te combineren met de kleuren van de boomwhackers:
Prisma Kleurmuziek is ontwikkeld door Marie-Anne van Rijbroek .
Op de kleurvolgorde van Prisma Kleurmuziek berust geen patent. Dit is bewust zo gedaan om een zo groot mogelijk repertoire te realiseren.
Er is een kleurenlegger (voor de piano) van kunststof, kleurenstickers en verschillende boeken met kleurblokken of kleurnoten.
Ik heb met de Prisma-kleuren ook de volgende producten gemaakt, die je zelf kunt printen:
– toonkaarten voor groepsgebruik
– akkoordkaarten voor groepsgebruik
– legger voor ukelele-akkoorden
– legger voor gitaarakkoorden
Play by color, muziekboeken ontwikkeld door Christina Levante.
The Rainbow Piano is een Engelse methode voor piano. Het is een echte methode, waarin dus ook muziektheorie aan de orde komt.
Andere kleursystemen:
Jostibandkleuren
Naast de kleuren van de boomwhackers is er in Nederland nog een grote speler:
De jostibandmethode is ontwikkeld voor de Jostiband, een orkest van een instelling voor gehandicaptenzorg. Er wordt gebruik gemaakt van ronde kleurbolletjes, die geen lengte aangeven. Er zijn boeken met liedjes en kleurenstickers.
Ik heb met de Jostibandkleuren ook de volgende producten gemaakt:
– legger voor ukelele-akkoorden
– legger voor gitaarakkoorden
Stichting Kleurmuziek heeft het multi-kleur muzieksysteem ontwikkeld. Dit systeem maakt gebruik van de kleuren van de jostibandmethode, maar heeft een eigen systeem met lange en korte nootblokjes erbij ontwikkeld. Er zijn meer dan 2000 liedjes beschikbaar.
Het Lubo-muzieksysteem, in 1984 uitgegeven bij Kok-Kampen. Deze gebruikt de kleuren van de jostiband, maar dan als blokjes op een hoogtelijn. Deze is niet meer te vinden op internet.
Als je dit interessant vindt, heb ik een gescande versie voor je.
De methode van Peter of Wim Brands maakte gebruik van de kleuren van de jostiband, maar dan als blokjes in een notenbalk. Er was een website met heel veel bladmuziek en een pianolegger om te downloaden, maar na het overlijden van de ontwikkelaar in 2017 is dit niet meer te vinden. Als iemand deze producten nog heeft, laat het dan weten!
Muziek in kleur van Thijs Snoeijer maakt gebruik van de kleuren van de jostiband, met blokjes op een notenbalk. Er zijn 2 boeken.
Een volledig andere, kleine methode die minder bekend is
De methode Kleurenladder, ontwikkeld door Herman de Vaal, verkocht bij Pianova in Voorthuizen. Deze maakt gebruik van een eigen kleursysteem, dat niet past bij andere systemen.
Er zijn 2 boeken met beide 10 liedjes met kleurnoten en een kleurenlegger.
Kleurmuziek van kleuteridee.nl
De website kleuteridee.nl heeft inspiratie voor lessen aan kleuters over allerlei thema’s. Bij het thema ‘muziek’ kun je bladmuziek downloaden van een paar liedjes. De kleuren die gebruikt worden, passen niet bij andere systemen.
Gitaar of ukelele spelen met kleuren
Voor het spelen van akkoorden kun je de leggers of ChordBuddy gebruiken die hierboven beschreven staan.
Voor het spelen van noten kun je gekleurde snaren gebruiken. De snaren die op internet verkocht worden, hebben een eigen kleursysteem, dat niet past bij andere systemen.
Je kunt ook fretboardstickers gebruiken. Ook deze kleuren hebben een eigen systeem.
Wie gebruiken kleurmuziek?
De boomwhackerkleuren worden heel veel gebruikt op scholen. Een aantal grote muziekmethodes (bijvoorbeeld EigenwijsNext, 123Zing) geven kant-en-klare lessen voor alle basisschoolleeftijden. Zij maken gebruik van de boomwhackerkleuren.
Ook docerende musici gebruiken soms kleurmuziek in lessen aan jonge kinderen, kinderen met dyslexie en mensen met autisme of een verstandelijke beperking.
Er zijn een aantal orkesten voor mensen met een verstandelijke beperking, die kleurmuziek gebruiken, zoals het Jostiband-orkest, de Notenkrakers, het Rozelaarkoor&Orkest en de Zeeuwse muzikanten.
Verder wordt kleurmuziek gebruikt door gewone bands of bedrijven die teamtrainingen geven.
Maak schoon schip en ga voor één systeem
Nog steeds bedenken mensen hun eigen systeem, wat voor verwarring zorgt en uiteindelijk problemen geeft als er samengespeeld moet worden. Het handigst is om schoon schip te maken en te kiezen voor 1 systeem. Ik adviseer dan de boomwhackerkleuren of de kleuren van Newton (die goed te combineren zijn).
Voornamelijk speelgoedfabrikanten verzinnen ook vaak zomaar wat, zonder dat het past bij bestaande systemen. Soms zijn deze producten zo slecht dat er nog geen normale melodie uit te krijgen is.
Bekijk hier het slechtste voorbeeld dat ik ooit zag en hoorde.
Hopelijk helpt deze informatie je!
Heb je vragen of opmerkingen? Laat het weten via info@muziekpraktijkvivo.nl.